آلودگی هوا، پیمان کیوتو و کنفرانس اقلیمی کشورهای جهان در مونترال / گفتگوی سایت ایران سبز با دکتر کاظم موسوی زاده
اهداف اصلی هارت و پورت مهرداد هرسینی
عجایب صنعتی دیدم در این دشت! احمد سیف
...............................................................................
سایت ایران سبز / گفتگو با دکتر کاظم موسوی زاده
در مورد آلودگی هوا،
سایت ایران سبز: آقای موسوی زاده بنا بر تجربه رژیم جمهوری اسلامی از موضوع محیط زیست سوء استفاده های سیاسی بسیاری می کند. گویا آلودگی هوا در شهر تهران در روز دانشجو 16 آذر 84 باعث شده است که دولت پاسدار احمدی نژاد مهد کودکها، دبیرستانها و مراکز تحصیلی و سپس ادارات را نیز تعطیل کند. نظرتان دراین باره چیست؟
رژیم? و سازمان محیط زیست آخوندی بخوبی می داند، که زنگ خطر آلودگی هوا در تهران، نه در 16 آذر 84 بلکه سالهاست بصدا درآمده است. روزنامه همشهری 8 اردیبهشت 80، به نقل از رئیس سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی نوشته و هشدار داده بود، که بر اساس انباشت و غلظت آلاینده های هوا و گازهای گلخانه ای در اتمسفر هوای تهران، متوسط? دمای آب و هوا و زمین در شهر تهران 5/1 درجه سانتیگراد در دو دهه اخیر افزایش پیدا کرده و فصول تابستان کوتاه تر و گرمتر شده است. بنابراین اقدام به تعطیلی نشانگر اینستکه، تمامی سیاستها و جارو جنجالهای تاکنونی برگذاری کنفرانسهای داخلی و بین المللی کنترل و کاهش آلودگی هوای? تهران توسط دولتهای مختلف در رژیم و سازمان محیط زیست، درعمل کاملا با شکست روبرو بوده است.
بله، رژیم دیکتاتور مذهبی حاکم در 16 آذر 84 آشکارا نشان داد که حتی از مساله فجایع آلودگی محیط زیست و هوا ? تحت حاکمیت خود ? در میهن ما نیز برای سرکوب جنبش اعتراضی دانشجویان و تشدید نقض حقوق بشر مردم در ایران صرفنظر نمی کندد. مشکل مزمن آلودگی هوا در شهرهای ایران و بخصوص تهران، که قلب حکومت است، موضوعی کاملا سیاسی است و بنابراین بایستی دانشجویان مبارز، معلمان، فرهنگیان، گروههای زیستمحیطی غیر وابسته دولتی، اپوزیسیون و نیروهای مخالف رژیم سعی کنند، از اعتراضات آشکارعمومی علیه تخریب محیط زیست ایران توسط رژیم آخوندی برای? گسترش جنبش آزادیخواهی مردم ایران بیشترین و بالاترین استفاده را نمایند. در حاکمیت جمهوری اسلامی نه تنها تهران، بلکه دیگر شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران نیز مثل اصفهان، کرج، اراک، شیراز، قزوین، رشت، آبادان، مشهد، اهواز و تبریز هم با بحران روزافزون آلودگی هوا و پیامد و آثار سوء آن مواجه هستند، منتهی اخبار و گزارشات آنان همانند تهران در مطبوعات و رسانه ها ی دولتی منعکس نشده و شدیدا سانسور می شود.
سایت ایران سبز: آقای موسوی قبل از اینکه به جزئیات آلودگی هوای تهران بپردازیم، اعلام تعطیلی به بهانه آلودگی هوا توسط رژیم همزمان با تشکیل کنفرانس بزرگ اقلیمی کشورهای جهان در مونترآل کانادا بود. آیا این موضوع تعطیلی با نشست پیمان کیوتو ارتباطاتی دارد؟
تصمیم به تعطیلی، یک آبروریزی آشکار و بزرگی برای رژیم در سطح بین المللی بود. جمهوری اسلامی همیشه سعی کرده است با سوء استفاده از اوضاع آلودگی هوا درتهران میلیارده دلار از منابع بانک جهانی و صندوقهای مالی برنامه های زیستمحیطی سازمان ملل بسود جیب رهبران، مقامات و مقاصد سیاسی نظام پاسدار-آخوندی بهره برداری کند. این درحالیست که شورای نگهبان لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی به پروتکل کیوتو سازمان ملل متحد که برای کنترل میزان انتشار گازهای گلخانه ای و جلوگیری از تغییر آب و هوا وافزایش گرمای زمین است، و نیز پیوستن این رژیم به کنوانسیون جهانی جلوگیری و کاهش آلاینده های آلی و هیدروکربونهای پایدار هوا را مغایر با اصول 139 و بند سیزدهم اصل سوم قانون اساسی ولایت فقیهی، نامشروع شناخته شده است. شورای نگهبان در استدلات عوامفریبانه مخالفت خود با? پروتکل کیوتو گفته است که دولت جمهوری اسلامی در کلیه فعالیتهای اقتصادی مطابق اصل پنجاهم قانون اساسی موظف به حفاظت محیط زیست و مبارزه با هر نوع فعالیت مخرب محیط زیست و آلوده شدن آن است، مع الوصف از این جهت که پذیرش پروتکل موجب محدودیت استفاده از سوخت های موجود کشور است. و استفاده از سوخت جایگزین نیز بالفعل مسلم نیست، بنابراین ملحق شدن به این پروتکل موجب اخلال در فعالیتهای کشور در جهت استقلال اقتصادی صنعتی و خودکفایی است. مطمئننا می دانید که مجلس پاسدار-آخوندی هم چنین با تصویب الحاق رسمی جمهوری اسلامی به پیمان جهانی منع گسترش سلاحهای اتمی و کشتارجمعی در ایران نیز بشدت مخالفت می ورزد.
سایت ایران سبز: آقای موسوی دلایل کارشکنی رژیم در برابر کنوانسیونهای زیستمحیطی بین المللی? چیست؟
ببینید نظام مذهبی بنیادگرای حاکم در وهله اول بدلایل ماهیت ضد مدرنیسم، و بلحاظ طینت ضد بشری ملی و ضد ایرانیش طبیعتا در مقابل تمامی پیشرفتهای بشریت در جهان امروز که موضوعات مقررات و علوم زیستمحیطی روز در جامعه بین الملل را نیز در بر می گیرد، شدیدا جبهه گیری کرده و کارشکنی می کند. و اما بلحاظ سیاسی، رژیم جمهوری اسلامی خوب می داند که منابع انرژی فسیلی عظیم ایران در بازارهای اقتصاد سرمایه داری و کشورهای صنعتی در جهان بسیار مورد نیاز بوده و اساسا غیرقابل صرفنظر است. مکانیسم سیاست اقتصادی و امنیتی نظام آخوندها بر پایه هرچه استخراج و فروش بی رویه منابع? نفت، گاز و ذغال سنگ ایران طراحی شده و به پیش می رود. یک چنین سیاست غارتگرانه اقتصاد نفتی جمهوری اسلامی، اولا عامل بسیار موثری تاکنون برای تغییرات سوء اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی، اقلیمی و فجایع و خسارات ناشی از آن ها در کشور ایران بوده و ثانیا منبع مالی تامین مداوم پیشبرد سیاستهای توسعه قوای سرکوبگر نظامی، فعالیتهای دستیابی رژیم به بمب اتمی و هم چنین ?صدرو تروریسم به منطقه و بخصوص عراق و در کنارش سرکوب اپوزیسیون و نیروهای مخالف برای تثبیت و پایداری نظام در ایران می باشد. و درست بهمین دلایل نیز هم است، که شورای نگهبان آخوندی بهانه می آورد، پذیرش پروتکل موجب محدودیت استفاده از سوخت های موجود کشور است و استفاده از سوخت جایگزین نیز بالفعل مسلم نیست. خب اگر جمهوری اسلامی بخواهد پروتکلهای زیستمحیطی فوق را رسما پذیرفته و رعایتشان نماید، بنابراین باید سیاستهایش را در وهله اول جهت کسب فن آوری های نوین سوخت جایگزین و تمیزتر مثل استفاده از انرژیهای نیروی خورشیدی، آب، باد و سوخت هیدروژن در ایران متمرکز کند. و هم چنین باید رژیم با سرمایه گذاریهای کلان ملی سعی کند، مشکلات و معضلات لاینحل نوسازی ساختارهای کهنه اقتصادی و صنعتی، کنترل ازدیاد جمعیت و گسترش شهرها، مهندسی شهرسازی و ترافیک و جلوگیری از تخریب و مسکونی سازی مناطق جنگلی و ساحلی شمال و غیره در ایران را سروسامان داده و حل نماید. یقینا با عملی کردن پروژه های فوق، امکانات و پتانسیل ذخیره سوخت انرژی کلان کنونی و بلحاظ جلوگیری از تولید گازهای گلخانه ای در کشور موجود است. و دیگر جایی برای حرفهای کاذب مبنی بر لزوم راه اندازی و نصب? نیروگاههای انرژی هسته ای و اورانیوم در ایران باقی نمی گذارد. بخصوص که انتشار آلودگیهای انرژی اتمی در محیط زیست، عوارض و خطرات کنونی افزایش آلاینده های هوا در شهرهای ایران و وضعیت پی در پی وارونگی هوا در تهران را بسیار همه جانبه و کشنده تر خواهد نمود.
سایت ایران سبز: آقای موسوی گفتید که هدف از معاهده و تشکیل اجلاس? پیمان کیوتو در کانادا جلوگیری از تغییرات سیستم آب و هوای زمین است. می خواستیم که درباره علل افزایش و تاثیرات گرمای زمین بر اثر گازهای گلخانه ای توضیحاتی بدهید.
پیمان کیوتو در زمینه تلاشهای جهانی برای مقابله با تغییرات آب و هوا است. بنابر تحقیقات علمی در دو دهه اخیر، طی یک قرن گذشته، دمای کره زمین بطور غیرعادی و قابل محسوس تقریبا 6/0 درجه نسبت به قرن گذشته گرمتر شده است. کارشناسان هواشناسی ملل متحد در اجلاس اخیر مونترال هشدار دادند که پیش بینی می شود که در صد سال آینده گرمای عمومی دمای اتمسفر و زمین به میزان متوسط بین 2/1 تا 6 درجه سانتیگراد نسبت به سده دوهزار افزوده خواهد شد. برخی از پژوهشگران پیشتر پدیده گرمایش زمین را ناشی از فعالیتهای کوههای آتشفشانی و خورشیدی می دانستند ولیکن امروزه اثبات شده است که مشکل افزایش آلودگی ناشی از سوزاندن بی رویه سوختهای فسیلی نفت و ذغال سنگ در فعالیتهای اقتصادی صنعتی و انسانی در جوامع، عامل اصلی و مهم ایجاد گازهایی بخصوص دی اکسید کربن، بخار آب و متان شده است، که ترکیب و غلظت طبیعی گازهای اتمسفر را تغییر داده است. می دانید 9/99 درصد هوا را نیتروژن، بخار آب، اکسیژن و میزان ناچیزی دیگر گازها تشکیل داده است. پخش گازهای ناشی از سوخت نفتی در این ترکیب منجر می شود که لایه ای اطراف زمین را احاطه کند و با حبس گرما در جو بالای کره زمین یک موقعیت و شرایط? شبیه گلخانه ای را بوجود آورد. دانشمندان بدین باورند که مقدار تراکم لایه گازهای گلخانه ای (منو و دی اکسید کربن، دی اکسید سولفور، دی اکسید نیتروژن، سرب و ازون) در جو به اندازه ای بالا رفته است، که بر اثر نفوذ بخشی از نور خورشید از این لایه به زمین، انرژی و گرمای کمتری از زمین به فضا بازپس می یابد، زیرا عرض کردم، گازها یی که در جو متراکم شده وجود دارند، مقداری از انرژی را جذب می کنند و در جو زمین نگه می دارند. این پدیده? عملا بتدریج باعث فزونی دمای جو و کره زمین شده است. البته تاثیرات و عوارض افزایش دمای زمین بسیار فاجعه آور است. برهم خوردن تعادلهای زیستمحیطی، اخلال در روند بارش باران، ازدیاد سیل و طوفانها وگردابهای استوایی، بیابانی شدن مزارع حاصلخیز کشاورزی، ذوب شدن کوههای یخی و یخچالها در مناطق قطب شمال، افزایش سطح آب دریاها و اقیانوسها، گسترش بیماریهای زیستمحیطی، عفونی و واگیر دار، و هم چنین مرگ و میر وسیع جانوران، گیاهان و حیات وحش و دیگر معضلات و مصائب زیستمحیطی که طبیعتا اصلی ترین و مهمترین قربانیان آن نیز در وهله اول فقیرترین مردم کشورهای جهان و نهایتا تمامی بشریت و نسلهای آینده در کره زمین می باشند. ما در اواخر روزهای ژانویه سال 2004 متاسفانه شاهد خسارات عظیم وارده? سونامی به مردم ، مناطق مسکونی و منابع طبیعی و اقتصادی کشورهای حاشیه نشین در اقیانوس هند بودیم. همچنین دانشمندان مهمترین دلایل و عوامل بروز طوفانهای سال 2005 در آمریکا را ناشی از میزان مصرف انرژی و دگرگونیهای سریع جوی کره زمین در دهه های گذشته می دانند.
سایت ایران سبز: آقای موسوی موضوع پیمان کیوتو از سال 1997 تاکنون با مشکلات جدی از سوی برخی کشورهای جهان روبه رو است.? دلایل مخالفت این کشورها برای اجرای پیمان کیوتو چیست؟
میدانید که اقتصاد سرمایه داری کشورهای صنعتی در جهان به سوخت انرژی نفت وابسته است، که مقصر اصلی سیستم گرم شدن دمای اتمسفر و زمین هستند. البته بر اساس پیش بینی های محاسباتی کارشناسان ملل متحد و پژوهشگران، از سال 2015 میزان انتشار گازهای گلخانه ای به اتمسفر زمین? توسط کشورهای در حال توسعه و غیرپیشرفته? نیز، به سطح کشورهای غربی و صنعتی خواهد رسید. همانطور که گفتید موضوع طرح پیمان کیوتو توسط سازمان ملل به سال 1997 بر می گردد که خوشبختانه در ماه دسامبر 2005 پیمان کیوتو با مشارکت بیش از یکصد و هشتاد کشور جهان که از این تعداد بر اساس خبرهای ضد و نقیض بین 128 تا 141 کشور امضا کننده این معاهده هستند، پیمان کیوتو رسما جنبه اجرایی یافت. جهت اطلاع عرض می کنم که در سال 1997 کشورهای جهان در مورد پروتکل کیوتو توافقهایی انجام داده بودند، اول اینکه اجرای این معاهده? بستگی به تصویب قانونی پیمان توسط ممالکی است که حداقل 55 درصد گازهای گلخانه ای جو کره زمین را تولید و متصاعد می کنند. دوم اینکه? حضور 55 کشور برای اجرای این پیمان لازم و ضروری اعلام? گشته? بود. بر اساس مقررات معاهده، می بایستی ممالک صنعتی تا سال 2012 میزان سطح? گاز گلخانه ای خود را 2/5 درصد زیرمیزان سال 1990 کاهش دهند. آمریکا بزرگترین مصرف کننده سوخت فسیلی و تولید کننده میزان 36 درصد گازهای گلخانه ای جهان است، متاسفانه در سال 2001 از پیمان کیوتو خارج شد. حدود یکسال پیش روسیه، که تولید کننده 17 درصد از گازهای گلخانه ای جهان است، با تصویب پارلمانی وارد پیمان کیوتو شد. کشورهای اروپایی که مجموعا 23 درصد گاز گلخانه ای را تولید می کنند، قصد کرده بودند که تا سال 2012 حدودا 8 درصد گازهای گلخانه ای خود را نسبت به سال 1990 کاهش دهند، که? بنابر اظهارات کارشناسان، اروپاییان تا سال 2012? تنها قادر خواهند بود، نیم درصد از تعهدات فوق را عملی کنند. در هرصورت هم اکنون کشور چین 12 درصد و جمهوری اسلامی در ایران 3/1 درصد مجموع? گازهای گلخانه ای جهان را تولید می کنند. در هر صورت تاکنون جمهوری اسلامی،? آمریکا، چین، هندوستان، عربستان، برزیل، مکزیک، استرالیا به پیمان کیوتو ملحق نشده اند و با اجرای آن مخالفت می ورزند.
در تاریخ 6/11/2004 روزنامه شرق نوشته بود که? بر اساس تحقیقات دفتر تغییرات اقلیم سازمان محیط زیست، کل انتشار گازهای گلخانه ای در ایران در سال 79 بیش از 405 هزار گیگا گرم بوده و روزانه بیش از 5/1 میلیون تن آلاینده های هوا در تهران تولید می شود. بنا بر آخرین آمار موجود در خبرگزاری ایسنا،? سالانه 400 میلیون تن گاز دی اکسید کرین در ایران تولید می شود. این گاز از اصلی ترین گاز های گلخانه ای محسوب می شود.از این مقدار سهم بخش انرژی 77، جنگل 8، کشاورزی 7، صنعت 6 و زباله 2 درصد می باشد. برپایه این گزارش سهم ایران در مورد میزان انتشار دی اکسید کربن به اندازه کشورهای کانادا و فرانسه بوده و همچنین بیشتر از کشور استرالیا می باشد. البته می دانید که جمهوری اسلامی? یکی از بزرگترین صادرکنندگان منابع سوخت فسیلی در سطح کشورهای منطقه و جهان نیز هست، با این وجود شورای نگهبان آخوندی، بدلایلی که قبلا عرض کردم، موافقت نامه الزام آور کیوتو با سازمان ملل را امضا نمی کند.
آقای موسوی هدف از اجلاس? دو هفته ای 28 نوامبر تا 9 دسامبر 2005 درمونترال چه بود و چه تصمیماتی از سوی نمایندگان کشورها اتخاذ گردید؟
این اولین نشست،? پس از به اجرا درآمدن معاهده کیوتو در فوریه 2005 در شهر مونترآل بود. در این اجلاس حدود 9000 تن از وزرا و مقامات عالیرتبه دولتها، دانشمندان و نمایندگان اقتصادی و صنایع کشورهای جهان شرکت داشتند. هدف اصلی این اجلاس بحث و بررسی در مورد اقدامات تاکنونی و نحوه راهکارهای اجرایی معاهده کیوتو در برنامه های سیاسی و اقتصادی کشورها تا مهلت پایانی این پیمان در سال 2012 و به بعد بود. البته? با توجه به عاجل بودن مساله محدود کردن تولید گازهای گلخانه ای در جهان، ولیکن امضا کنندگان پیمان کیوتو در این نشست نتوانستند، با مهمترین تولید کنندگان گازهای گلخانه ای، کشورهای آمریکا، هندوستان، برزیل و چین جهت انجام اقدامات لازم کوتاه مدت به اتفاق نظر برسند. بلکه? فقط توافق شد که در ماه مه 2006 مذاکرات با آمریکا و کشورهای فوق در مورد تعیین اهداف مشخص و تعهدات درازمدت برای کاهش گازهای گلخانه ای ادامه پیدا کرده و اقدامات و تصمیمات اتخاذ شده? بموجب پیمان کیوتو در چارچوب یک کنوانسیون جدید سازمان ملل متحد پس از سال 2012? به اجرا درآید. واقعیت اینستکه متاسفانه اجلاس آتیه کیوتو نیز باز بدون نتیجه موثر خاتمه خواهد یافت. بنابراین بخصوص گروهها و احزاب سبز در کشورها باید سعی کنند، اعتراضات عمومی را به بی توجهی دولتها نسبت به رشد و توسعه ناپایدار و تبعات آن مساله گرم شدن جو در کشورهای مربوطه سازماندهی کرده و آن را به یک نهضت زیستمحیطی عمومی جهت جلوگیری از گرم شدن کره زمین? تبدیل کنند. سازمان ملل متحد هم می بایستی منطبق با شرایط ویژه و حساس کنونی، ابزار سیاسی و قواعد و فنآوریهای زیستمحیطی مشخص و لازم الاجرایی را در جهت جاری ساختن اهداف و تعهدات پیمان کیوتو در امور و برنامه ریزیهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در کشورهای جهان طرح ریزی و عملی نماید. سازمان ملل متحد علاوه بر مقاومتهای کشورهایی مثل آمریکا و چین در مقابل اجرای پیمان کیوتو با رژیمهای شناخته شده ناقض حقوق بشر و دیکتاتوری در دنیا مثل جمهوری اسلامی در ایران? نیز روبروست که برای بقای خود به فروش بی رویه نفت و گاز و غیره مبادرت می ورزد و کشورهای صنعتی و اروپایی نیز این نفت مفت و بادآورده را خریداری می کنند. جمهوری اسلامی هرگز روی سرمایه گذاری های کلان و استفاده از فن آوریهای انرژیهای تجدیدپذیر برای کاهش انتشار گاز های گلخانه ای در ایران توجه نخواهد کرد. در حال حاضر نیز توجه جامعه جهانی بیش از آنکه بر روی کشورهایی نظیر ایران باشد، عملا روی تولید کنندگان بیشتر گازهای گلخانه ای معطوف است اما همانطور که پیشتر گفتم، در آینده نه چندان دور، مجموع تولید گازهای گلخانه ای توسط کشورهایی مثل ایران به اندازه چین و آمریکا خواهد شد.